Blauwtong (BTV-3)
Blauwtong (bluetongue) is een virusziekte die voorkomt bij schapen en andere herkauwers als geiten en runderen. Ook hert- en kameelachtigen kunnen het krijgen. Het Blauwtongvirus leeft op, sinds begin juli 2024 neemt het aantal besmettingen weer flink toe.
Wij geven u up-to-date informatie rondom Blauwtongvirus (BTV-3) bij schapen en geiten.
Het is veel informatie, maar wel erg nuttig!
Het blijft heel belangrijk om besmettingen met Blauwtongvirus te melden bij uw dierenarts zodat er een goed beeld is van de uitbraak.
Verdenking van Blauwtong besmetting? Zieke dieren? Neem contact op met uw dierenarts.
ONZE SERVICE
MEER INFORMATIE
BLAUWTONGVIRUS
Welke verschijnselen passen bij een Blauwtonginfectie
- Lusteloosheid, sloom
- Niet eten*
- Koorts (> 40,0 °C)
- Dikke lippen/ogen/kop
- Kreupelheid
- Lege pens, opgetrokken buik
- Neusuitvloeiing
- Diarree
- Plekjes in de bek*
- Witte waas over de ogen; dit is corneaoedeem, wordt veroorzaakt door complexen van antistoffen en virus die samenklonteren en vervolgens vocht aantrekken.
*De karakteristieke beschadigingen in de bek worden dit jaar (2024) nauwelijks gezien. Opvallend is dat in de geobserveerde koppels de meeste dieren ondanks ziekte de eetlust behouden en doorgaans na enkele dagen in gezondheid lijken te verbeteren.
besmettingen/klinische verschijnselen van het Blauwtongvirus.
De meest recente gegevens per woonplaats vindt u via de NVWA: Klik hier.
In onze regio (Gelderse Vallei) wordt ook veel Blauwtong gesignaleerd, maar met een milder klinisch verloop in vergelijking met vorig jaar (2023).
De aantallen zijn uitgesplitst naar klinisch positief en PCR-positief. Bij klinisch positief zijn de besmettingen geconstateerd op basis van kenmerkende symptomen, zonder dat dit verder onderzocht is in een laboratorium. PCR-positief betekent dat de gevallen daadwerkelijk door bloedonderzoek zijn bevestigd.
Deze kaart wordt elke donderdag bijgewerkt.
Veel dieren blijven een beetje eten, maar vaak nog te weinig. Tot nu toe lijken veel op tijd gevaccineerde dieren na ongeveer 1 week weer op te knappen. Met behandeling komen deze dieren er wel doorheen en gaan weer sneller eten in vergelijking met vorig jaar. Het is nog te vroeg om iets te zeggen over de lange termijn effecten (denk aan complicaties als gewrichtsontstekingen, ontschoening, slijten).
Helaas zien we ook sterfte onder (gevaccineerde) schapen. De oversterfte op besmette bedrijven in 2024 is echter lager dan vorig jaar.
We verwachten (in tegenstelling tot 2023) dat er na vaccinatie ook
schapen zijn die wel geïnfecteerd zijn, maar geen (zichtbare) ziekte vertonen.
Schapen met andere aandoeningen naast een infectie met het Blauwtongvirus hebben het een stuk zwaarder. Met stip op nummer één
staat een infectie met de rode lebmaagworm (Haemonchus contortus). Deze worm heeft nu een zeer productieve cyclus door de hogere temperaturen en hogere luchtvochtigheid. Een schaap kan zich na 12 dagen opnieuw besmetten met rode lebmaagworm.
We zien dit jaar uitzonderlijk veel volwassen dieren die ziek zijn of doodgaan aan een infectie met rode lebmaagworm. Flink wat dieren die doodgaan aan Blauwtongvirus hebben onderliggend een rode lebmaagworminfectie.
Daarnaast kunt u ook denken aan chronische longontsteking, ouderdom, matige voedingstoestand, etc.
Zorg dat uw dieren in een goede conditie zijn.
Blijf alert op rode lebmaagworm (en andere wormen).
Controleer wekelijks de oogslijmvliezen (zie foto) van uw dieren en laat regelmatig mestonderzoek uitvoeren.
- Zorg dat uw schapen en lammeren gevaccineerd zijn tegen Blauwtongvirus.
- Zorg dat uw schapen rondom schemer binnen staan. De knutten zijn minder actief tussen 9.00u en 18.00u.
- Zorg voor voldoende ventilatie in uw stal. Knutten zijn slechte vliegers en krijgen door ventilatie minder kans om toe te slaan.
- Vliegenwerende middelen voorkomen een Blauwtonginfectie niet. Aangezien vliegenwerende middelen, naast vliegen, ook veel andere nuttige insecten doden, raden wij het gebruik van vliegenwerende middelen om Blauwtong te voorkomen, af.
Welk effect van de vaccinatie verwachten we?
We verwachten van alle drie de soorten vaccinaties dat de dieren minder lang ziek zijn en minder ernstig ziek. Hierdoor is het besmette schaap minder lang besmettelijk voor de knut en wordt de verspreiding geremd. De vaccinaties zijn getest op éénjarige, niet drachtige ooien (Texelaar) van een Nederlands bedrijf.
Deze dieren hadden een optimale weerstand, waardoor ze ook een goede reactie op de vaccinatie gehad hebben. U kunt zich voorstellen dat drachtige, lacterende, oudere, zieke of verzwakte dieren een andere reactie op de vaccinatie kunnen hebben.
De oversterfte op besmette gevaccineerde bedrijven is dit jaar lager dan
vorig jaar. We kunnen een voorzichtige conclusie trekken dat statistisch gezien er minder dieren sterven dan vorig jaar.
Is vaccineren tegen Blauwtong zinvol?
Tot nu toe wijzen alle signalen op een duidelijk effect van de vaccinatie. Daarom adviseren wij om uw dieren te laten vaccineren tegen Blauwtongvirus en niet te wachten tot het overwaait. De knutten zijn namelijk actief t/m november.
Houd er rekening mee dat de dieren pas 4 weken na vaccinatie immuniteit hebben opgebouwd tegen Blauwtong.
Zijn mijn lammeren beschermd via de antistoffen in de biest?
Antistoffen die het lam via de biest binnenkrijgt, verdwijnen na een tijd. Deze antistoffen geven maximaal 3 maanden bescherming en vaak minder dan 3 maanden. Het is belangrijk om ook uw lammeren te vaccineren om hen te beschermen tegen Blauwtongvirus.
Moeten de schapen voor een tweede keer gevaccineerd worden?Update: schapen mogen voor een tweede keer gevaccineerd worden (https://www.knmvd.nl/blauwtong/). Piet van Rijn, blauwtong- en vaccinexpert bij Wageningen Bioveterinary Research, raadt aan om schapen twee keer te vaccineren.
- Zorg ervoor dat er een melding wordt gemaakt als u Blauwtong op uw bedrijf heeft. Dit kan via uw dierenarts. Op deze manier krijgen we meer informatie over de verspreiding van het virus.
- Controleer of er geen andere (onderliggende) ziektes zijn.
- Behandel uw dieren (in overleg met uw dierenarts) met pijnstilling en ontstekingsremmers.
NSAIDs (let op, niet bij uitgedroogde dieren i.v.m. nierschade!)
Corticosteroïden (éénmalig geven)
Paracetamol (driemaal daags 2 tabletten van 500 mg per keer voor een schaap van 50 kg) indien het dier erg ziek is (volgens advies Faculteit Diergeneeskunde ‘Pijnstilling bij schapen met blauwtong, alternatief voor NSAID’s gebruik’) - Uw dierenarts kan in sommige gevallen antibiotica voorschrijven bij ernstig zieke dieren, vanwege een secundaire bacteriële infectie.
- Behandel uw dieren met ondersteunende middelen, zoals:
Vitamines, elektrolyten, pensstimulerende poeders, energie, denk
daarnaast ook aan wilgen. Wilgen worden erg graag gegeten en de bast heeft een ontstekingsremmende werking. - Wij kunnen uw dier ook drenchen.
- Vanuit het veld krijgen we signalen dat het transport van zieke dieren of al geïnfecteerde dieren de ziekteverschijnselen verergert. Probeer transport dan ook te beperken, mits u de dieren wel voldoende zorg kunt bieden op de locatie waar u ze ziek aantreft (schaduw, water, voeding, etc.).
- Stress kan de ziekteverschijnselen verergeren.
Help mee om informatie te verzamelen over dit virus! Dierhouders uit heel Nederland die verschijnselen van blauwtong bij hun schapen, runderen of geiten zien, worden gevraagd om hierbij te helpen. U kunt dit doen door de enquête van de GD/LTO en/of de enquête van de NSFO in te vullen. De informatie die u verstrekt, helpt om de situatie goed in beeld te krijgen.
De antwoorden worden vertrouwelijk en anoniem behandeld. We waarderen uw medewerking enorm.
Klik hier voor de enquête van GD/LTO
Klik hier voor de enquête van NSFO